Edeb, terbiye, güzel ahlâk, seviyeli ve saygılı davranış olarak tanımlanabilir.Eskiden tekkelerin girişine yazılı olan bir cümle vardır ''EDEB YAHU !'' şimdilerde bu cümleyi her duvara yazıp asmak laızım.
Hayalı ve edebli olmalıyız.Edeb imanın , islamın olmazsa olmazıdır.Gerek giydiğimiz kıyafetlerle,gerek konuşmalarımızla,hal ve hareketlerimizle edeb sınırlarını aşmadan ciddi bir durumda olmalıyız.Tabi ki ciddi olmanız latife yapmanıza engel olmamalı ciddi olacam derken somurtkan durup insanları soğutmayınız.Öyle ki tebessümünüz bile ciddi olsun.
Edeb konusunda örnek alacağımız kişi kuşkusuz Hz.Muhammed (sav)'dir. Bu açıdan Cenâb-ı Hak, Efendimiz’i (sav) bir edeb rehberi olarak insanlığa sunar. “Şüphesiz sen en yüce bir ahlâk üzeresin.” buyurularak Allah tarafından övülen Resûl-i Ekrem, “Ben ahlâk güzelliklerini tamamlamak üzere gönderildim.Diyerek bize rehber olarak gösteriyor.
Hz. Ayşe Validemize soruyorlar: Peygamber Efendimizin ahlâkı nasıldı? Ayşe Validemiz cevap veriyor: “Siz hiç Kur’ân okumaz mısınız? Onun ahlâkı yaşayan Kur’ân’dı”.
Kötü arkadaşlarlardan kötü çevreden uzak durmalıyız.Edebli insanlarla birlikte olmalı ve öyle kişilerin hayatını örnek almalıyız.HZ.Muhammed (sav) 'in sünnetlerinden ayrılmamalı ve hatalarımızı kötü davranışlarımızı bize söylicek doğruyu gösterecek dostlar edinmeliyiz.Sık sık nefis terbiyesi yapmalıyız.
Bediüzzaman Hazretleri, gazetecilerin ve yazarların edebe uygun olmayan yazılarına karşı, yazarları şöyle ikaz eder ;
Edipler edepli olmalı, edeb-i İslâmiye ile müteeddip olmalıdır”
Edeb hem bu dünyada hemde ebedi alemde insanı selamete ulaştırır.Edeb insan hayatının genelini kapsamaktadır ve bu ahlaki egitime çocukluktan başlanmalı görev ise anne-babalara düşmektedir.
İslamda âdâbın gayesi Rabb’imizin beğendiği bir edeble süsleme, başkalarıyla olan münasebetlerinde ölçülü hareket etmelerini sağlama, hem şahsın hem de toplumun huzur içerisinde yaşamasını temin etmekdir. Ancak ve sadece Peygamber Efendimiz (sav)'in hayatını örnek alarak olur.
Edeb ile ilgili bir kaç güzel sözle yazımıza son verelim:
Edep, ilimden önce gelir (Hz. Ömer r.a.)
Edep kişinin gönül aynasıdır..(Mevlana)
“Sünnet-i Seniyye’yi terk eden, edebi terk eder, hasâretli bir edepsizliğe düşer.” (Bediüzzaman Lem’alar, 181)
Çocuğunuzun yedi yıl oyun oynamasına müsade ediniz ve yedi yıl ona yaşam edebini ögretiniz. ( Hz.Ali ra.)